Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư

Ung thư là căn bệnh quá ác và bệnh nhân ung thư sẽ phải đối mặt với rất nhiều vấn đề, sức khỏe giảm sút. Chính vì thế, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Một kế hoạch thực đơn dinh dưỡng hoàn chỉnh sẽ góp phần tăng thể lực, sức đề kháng cho bệnh nhân ung thư và nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.

1. Chế độ dinh dưỡng rất quan trọng với bệnh nhân ung thư

Ung thư đang trở thành một gánh nặng ở Việt Nam cũng như trên toàn cầu. Theo Globocan 2018, tại Việt Nam mỗi năm có khoảng 164.671 ca mới mắc trong đó có khoảng 114.871 trường hợp tử vong. Phần lớn bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối đều chết vì suy kiệt, gầy sút cân trước khi qua đời do khối u ung thư.

Ngày nay, dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư là vấn đề rất quan trọng, không thể thiếu. Đa phần bệnh nhân do thiếu hiểu biết, lo sợ bệnh ung thư phát triển hoặc tái phát nên không dám ăn uống, chế độ ăn thực dưỡng dẫn đến sụt cân, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống cũng như không đủ sức khỏe để điều trị bệnh ung thư.

Tuân thủ chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý là một phần rất quan trọng trong hiệu quả điều trị bệnh ung thư. Điều trị ung thư là 1 quá trình lâu dài, gồm nhiều phương pháp, do đó việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý trước, trong và sau quá trình điều trị nhằm mục tiêu là tăng cường thể lực cho bệnh nhân đồng thời giảm thiểu được những tác dụng phụ không mong muốn của các phương pháp điều trị ung thư như phẫu thuật, hoá trị, xạ trị...

Để có một sức khỏe tốt, người bệnh cần phải ăn uống đầy đủ thực phẩm đảm bảo các nhóm chất: Đạm- bột đường– chất béo- các vitamin và khoáng chất... Một chế độ ăn nhiều cá, rau, ít thịt, uống nhiều nước cũng như chế độ vận động, tập thể dục thể thao hợp lý.... sẽ giúp cơ thể có đủ chất dinh dưỡng và sức khỏe để chống lại ung thư chứ không phải là “dinh dưỡng làm khối u phát triển nhanh hơn” như nhiều người vẫn lo sợ. Động viên người bệnh cố gắng tuân thủ chế độ dinh dưỡng cũng là điều rất quan trọng trong cuộc chiến đấu với căn bệnh ung thư.

2. Dưỡng chất cần thiết trong bữa ăn hàng ngày của bệnh nhân ung thư

Một số loại dưỡng chất cần đảm bảo trong bữa ăn hàng ngày đối với bệnh nhân ung thư bao gồm:

- Đạm: Thịt cung cấp cho cơ thể các loại acid amin thiết yếu. Khẩu phần ăn của người bệnh ung thư cần đa dạng và cân đối các loại acid amin, bao gồm các loại thịt màu trắng như thịt gia cầm, các loại thịt đỏ như thịt lợn nạc, thịt bò có nhiều sắt và kẽm... Các loại tôm, cua, cá, và hải sản cũng là nguồn cung cấp các acid amin và calci cho cơ thể.

- Tinh bột: Gồm các loại ngũ cốc như: Gạo, ngô, lúa mì, hạt lúa mạch, các loại củ như khoai tây, khoai lang, khoai sọ, sắn.... Tránh các loại thực phẩm chế biến sẵn gây nhiều tác hại cho cơ thể, đồng thời các chất phụ gia, chất bảo quản thực phẩm cũng là một trong những nhân tố góp phần làm tăng tỷ lệ bệnh ung thư.

- Các chất béo: Là chất cho giá trị năng lượng cao do đó trong khẩu phần ăn hàng ngày cần phải có một hàm lượng Lipid nhất định, trong đó hàm lượng acid béo không no không quá 50% tổng năng lượng.

- Rau quả: Sử dụng các loại rau củ quả tươi sạch, đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo quản trong điều kiện lạnh, hạn chế làm mất các vitamin trong quá trình chế biến cũng như sơ chế, bảo quản. Chế độ ăn nhiều rau quả giúp cung cấp các loại vitamin và giúp cơ thể tiêu hoá tốt hơn.

3. Một số lưu ý trong chế độ dinh dưỡng

Phần lớn bệnh nhân ung thư có cảm giác chán ăn, mất cảm giác ngon miệng, buồn nôn, nôn không chỉ do bản thân bệnh lý ung thư mà còn do ảnh hưởng của các phương pháp điều trị ung thư. Do đó để giảm thiểu các triệu chứng này, người bệnh nên:

- Thường xuyên giữ gìn răng miệng sạch sẽ

- Ăn thành các bữa nhỏ nhiều lần trong ngày; tăng cường ăn những thức ăn ưa thích và không nên ăn quá nhiều thịt đỏ, các loại gia vị và nước sốt trong món ăn...

- Hoá trị liệu thường gây chán ăn, buồn nôn, nôn do đó người bệnh cần uống nhiều nước khoảng > 2 lít nước/ ngày, tránh ăn các thức ăn có nhiều mùi, các đồ chiên xào nấu nhiều dầu mỡ, nên ăn thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn quá no một lúc.

- Xạ trị ở vùng đầu cổ có thể gây ra sự giảm tiết nước bọt và dẫn đến khô miệng, đau, viêm nhiễm, hạn chế cử động nhai nuốt... góp phần làm tình trạng chán ăn càng trầm trọng. Trong trường hợp này, cần lưu ý:

- Khám răng miệng tổng thể trước khi bắt đầu xạ trị vùng đầu cổ.

- Nên ăn thức ăn mềm hoặc chế biến nhiều nước; nhai kẹo cao su hoặc ăn thêm hoa quả chua nhằm tăng tiết nước bọt.

- Tránh ăn đồ quá cay nóng hay quá lạnh, thức ăn cứng, khó nhai nuốt

- Vệ sinh răng miệng và súc miệng tối thiểu 4 lần trong 1 ngày.

- Uống nhiều nước, trên 2 lít nước/ ngày, có thể uống nước lọc, các loại nước trái cây. Hạn chế các đồ uống có cồn, chất kích thích...

4. Dinh dưỡng cho người bệnh ung thư giai đoạn cuối

Cách tốt nhất để cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối là nguồn động viên từ gia đình và sự lạc quan trong cuộc sống của người bệnh. Ngoài ra, một chế độ ăn uống hợp lý sẽ giúp tăng cường sức đề kháng, kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân. Vậy chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối như thế nào là phù hợp?

Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối rất quan trọng vì nó có thể giúp duy trì đồng thời cải thiện sức khỏe cho bệnh nhân. Cùng tìm hiểu chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối ngay sau đây:

– Nguyên tắc chung về chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối là bạn cần chọn những thực phẩm dễ tiêu, dễ nuốt, có mùi vị thanh đạm, giàu các chất dinh dưỡng bao gồm thịt, cá, trứng, sữa ăn từng bữa nhưng không được nhiều quá mà phải chia nhỏ từng bữa, trong một tuần các bữa ăn chỉ nên được lặp lại nhiều nhất 2 lần cho người bệnh. Nếu bệnh nhân khó nuốt, chuyển sang các loại thức ăn dạng lỏng, nghiền, trộn, xay nhuyễn (canh, súp, cháo, nước ép…). Dự trữ sẵn các loại thức ăn hợp khẩu vị bệnh nhân nhằm tiện dụng mọi lúc mọi nơi (phô mai, bánh quy, nho khô… ).

– Khi nấu nướng cho người bệnh bạn nên nấu chín nhừ, một số loại hoa quả hay rau cũng có thể xay nhỏ làm nước uống cho dễ hấp thụ…

– Trong bữa ăn, bạn có thể làm nhiều món có rau xanh giàu các vitamin A, D, E có các màu đẹp mắt hấp dẫn sẽ kích thích thêm được vị giác của bệnh nhân muốn ăn hơn và không cần thiết phải uống những loại thuốc có chứa vitamin này.

– Cố gắng tạo ra không khí vui vẻ trong bữa ăn, để khiến họ quên đi cảm giác chán ăn, có thể ăn uống được thoải mái.

– Nên cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối ăn uống vào ban ngày hoặc nhiều hơn so với buổi tối vì ban ngày vào buổi sáng và buổi trưa sẽ hấp thụ các chất trong cơ thể tốt hơn vào buổi tối.

– Cần dự trữ sẵn các loại thực phẩm dễ ăn cũng như hợp khẩu vị của bệnh nhân ở mọi lúc như bánh quy, bánh mỳ, hoa quả sấy khô hay sữa ít béo…. Tuy nhiên một số loại đồ khô trên, những người bị ung thư phổi lại không nên dùng vì có thể làm tăng tình trạng họ nặng hơn.

– Cần tránh tuyệt đối các loại thực phẩm có chứa quá nhiều dầu mỡ, hoặc những loại được chế biến theo kiểu nướng, hun khói, đồ ăn cay, quá nóng có thể làm cho căn bệnh thêm trầm trọng. Ngoài ra, việc vận động nhẹ nhàng cũng sẽ giúp quá trình tiêu hóa thức ăn nhanh chóng, tạo cảm giác ngon miệng hơn cho bệnh nhân.

Không chỉ chú ý chăm sóc về chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, bạn còn cần phải chăm sóc cho tâm lý của họ luôn được ở trạng thái ổn định, vui vẻ, thoải mái vì nó cũng góp phần cho bệnh nhân có thêm niềm tin hơn vào cuộc sống.

Tóm lại, điều trị bệnh ung thư là một quá trình lâu dài đòi hỏi người bệnh có một sức khoẻ tốt, do đó một chế độ ăn uống phù hợp đủ dinh dưỡng và năng lượng là rất quan trọng giúp nâng cao sức khỏe, chất lượng sống cho cũng như tăng hiệu quả điều trị cho bệnh nhân ung thư. Bệnh nhân ung thư cần được khám tư vấn đồng thời bác sỹ ung thư và chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, hợp lý.

Nguồn: ChuyenGiaDinhDuong.com