Với
người già, người cao tuổi cần một chế độ dinh dưỡng đa dạng và hợp lý để tránh
bệnh tật. Nhưng đôi khi họ quên cả ăn, uống nước làm cho sức khỏe càng kém hơn.
Vì vậy, những người trong gia đình cần chú ý quan tâm, chăm sóc người cao tuổi.
Để người cao tuổi luôn khỏe mạnh, cần chú ý đến những điều sau.
Cần giảm khẩu phần ăn so với thời
trẻ, trước hết là ăn giảm chất đường bột
Nhu
cầu năng lượng ở người 60 tuổi giảm đi 20%, ở người trên 70 tuổi giảm đi 30% so
với người 25 tuổi. Theo nhu cầu khuyến nghị của người Việt Nam, với người cao
tuổi nhu cầu về năng lượng là từ 1700-1900 kcal/người/ngày. Năng lượng từ ngũ cốc
cung cấp 68%, các chất béo cung cấp 18% và các chất đạm cung cấp 14% tổng nhu cầu
năng lượng trong khẩu phần ăn hàng ngày. Người cao tuổi cần điều chỉnh chế độ
ăn để giữ cân nặng ổn định, để chỉ số BMI từ 18,5-22,9.
Về
chế độ ăn của người cao tuổi cần lưu ý: Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ, tạo
không khí vui vẻ thoải mái. Khi ăn, cần nhai chậm nhai kỹ thức ăn. Nên ăn các
thức ăn thực vật như: Vừng, lạc, đậu đỗ, rau xanh và hoa quả chín, ăn ít thịt
thay vào đó là cá, tôm. Chế biến các món hấp, luộc nhừ thay thế các món rán nướng.
Nên ăn thay đổi thực đơn thường xuyên, tránh đơn điệu để bữa ăn sẽ ngon hơn.
Các món ăn chế biến mềm, thái nhỏ, hầm kỹ để phù hợp với hàm răng yếu và dễ
tiêu hóa. Không ăn quá no, nhất là vào buổi tối, sau khi ăn xong nên ngồi hoặc
đi lại nhẹ nhàng trong vòng 30 phút sẽ giúp dạ dày nhào trộn thức ăn và dễ
tiêu.
Ăn giảm thịt, giảm chất béo và giảm
muối
Về
chất đạm, nhu cầu Protein từ 60-70 gam/ngày, trong đó đạm động vật chiếm 30% tổng
số Protein. Người cao tuổi ăn ít thịt, thay vào đó là các thực phẩm giàu can xi
như: Cá, tôm, cua (100 g tép chứa 910 mg can xi, 100 g cua chứa 5040 mg can
xi). Các Protein thực vật như đậu đỗ, vừng lạc, đậu phụ vì chúng có nhiều chất
xơ giúp thải lượng Cholesterol. Hạn chế ăn các thực phẩm có nhiều Cholesterol
như: nội tạng động vật, óc. Nên ăn ít nhất 3 bữa cá/1 tuần, 3 quả trứng/1 tuần
và ăn thêm sữa chua (dễ tiêu và có lợi cho tiêu hóa).
Về
chất béo, nên ăn cả dầu thực vật và mỡ động vật, tỷ lệ chất béo thực vật chiếm
35% tổng lượng chất béo. Dầu thực vật tốt với người có tăng huyết áp, không có
Cholesterol và ít Acid béo bão hòa (dưới 40%) hơn mỡ động vật.
Ngoài
giảm cơm, người cao tuổi cần chú ý giảm thịt, giảm mỡ, giảm đường. Thịt tính
bình quân không vượt quá 1,5kg đầu người trong một tháng, mỡ/dầu dưới 600g, đường
dưới 500g.
Ngoài
ra, ăn hạn chế các thực phẩm có hàm lượng muối cao như các loại dưa cà muối. Hạn
chế những đồ ăn, thức uống gây mất ngủ như: Cà phê, chè đặc. Hạn chế ăn mặn, lượng
muối ăn dưới 150g/người/tháng, vì ăn muối nhiều có liên quan đến bệnh tăng huyết
áp.
Ăn thêm đậu, lạc, vừng và cá
Ở
người có tuổi, tiêu hóa hấp thụ chất đạm đều kém nên dễ xảy ra tình trạng thiếu
chất đạm. Ở đậu, lạc, vừng và cá có nhiều chất đạm, ngoài ra chúng lại có nhiều
chất dầu giúp đề phòng các bệnh về tim mạch. Cho nên người cao tuổi nên ăn nhiều
món ăn từ đậu tương như đậu phụ, sữa đậu nành, tào phớ.
Mỗi
gia đình nên có một lọ vừng lạc để bổ sung cho bữa ăn hằng ngày. Mỗi tuần ăn
2-3 bữa cá. Nên ăn cá nhỏ, kho nhừ hai lửa để ăn được cả xương có thêm canxi đề
phòng bệnh xốp xương ở người cao tuổi. Ðậu, lạc, vừng, cá có tác dụng phòng, chống
các bệnh tim mạch; đậu phụ còn có tác dụng phòng chống ung thư.
Ăn nhiều rau tươi, quả chín
Người
có tuổi cần chú ý ăn nhiều rau để có chất xơ kích thích nhu động ruột, tránh
táo bón. Các chất xơ trong rau quả còn có tác dụng như cái chổi quét hết các chất
bổ béo thừa đẩy ra theo phân, giúp cơ thể phòng chống bệnh xơ vữa động mạch.
Rau tươi, quả chín còn cung cấp các chất dinh dưỡng hết sức quan trọng đối với
người cao tuổi là các vitamin và chất khoáng.
Nhu
cầu chất xơ 25g/ngày, đặc biệt là chất xơ hòa tan có tác dụng làm giảm
Cholesterol và đường máu, nó tốt với người tiểu đường, tăng huyết áp. Người cao
tuổi thường bị loãng xương và thiếu các vitamin, khoáng chất. Cần ăn các loại rau
xanh hoa quả giàu vitamin và khoáng chất, mỗi ngày nên ăn 300g rau xanh và 100g
hoa quả.
Uống đủ nước theo nhu cầu
Người
cao tuổi thường thường uống ít nước do sợ đi tiểu nhiều, mất ngủ. Nước giúp cho
tiêu hóa tốt hơn và đào thải các chất cặn bã của cơ thể. Uống từ 1.5-2 lít nước/
một ngày, cần chủ động uống nước không chờ khát mới uống. Nên uống nước trà
xanh tốt cho tim mạch và các loại thức uống có tác dụng an thần như hạt sen,
chè ngó sen...
Người
cao tuổi nên sinh hoạt điều độ, ăn, ngủ đúng giờ. Để làm chậm quá trình lão hóa
và duy trì cân nặng hợp lý bằng việc tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày. Mỗi buổi
sáng dậy vận động 30 phút, trưa nằm nghỉ hoặc ngủ 15 phút, tối nên đi bộ 30
phút giúp ngủ ngon hơn. Ði bộ là cách vận động tốt nhất, phù hợp với người cao
tuổi và có thể phòng bệnh xơ cứng động mạch, và cải thiện tình trạng đau mỏi
xương.
Tóm
lại, người cao tuổi nên có một chế độ dinh dưỡng hợp lý, tinh thần thoải mái,
thực hiện chế độ vận động vừa sức, phù hợp với sức khỏe và tuổi tác của từng
người để có tuổi thọ tốt hơn. Hiện tượng lão hóa không thể dừng lại theo thời
gian, nhưng nếu biết vận dụng thời gian để tập thể dục thì chẳng những sức khỏe
của người cao tuổi sẽ cải thiện mà còn làm quá trình lão hóa chậm hơn. Bên cạnh
đó, mỗi gia đình tiếp tục phát huy truyền thống đạo đức dân tộc trong việc tôn
trọng, chăm sóc người cao tuổi.
Việt
Nam đang nằm trong top 5 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới
với những tác động mạnh mẽ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Theo kết quả
điều tra quốc gia về người cao tuổi năm 2011 cho thấy, hơn 60% số người cao tuổi
có tình trạng sức khỏe yếu hoặc rất yếu cần người chăm sóc. Các bệnh mãn tính
thường gặp ở người cao tuổi là bệnh mạch vành, tăng huyết áp, đột quỵ, đái tháo
đường, ung thư, tắc nghẽn mạch phổi, thoái hóa khớp, loãng xương, sa sút trí tuệ...
phải điều trị suốt đời. Do đó, việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trong bối
cảnh hiện nay rất quan trọng, đòi hỏi cả xã hội phải chung tay vào cuộc, góp phần
phát huy vai trò của người cao tuổi và thích ứng với quá trình già hóa dân số.
Nguồn: ChuyenGiaDinhDuong.com
